6736 sayılı kanunla getirilen o kadar çok ve önemli hüküm var ki, bu hükümlerden her biri birkaç yazı konusu olabilecek durumdadır. Biz bu konuyu iki yazıda özetlemeye çalışacağız. İlk bölümde gelir ve kurumlar vergisinde matrah artırımına ilişkin özet bilgileri derlemeye çalışacağız. Kalan kısımları ise gelecek yazımızda aktaracağız.
AVANTAJI
Matrah artırımı yapılan yıllara ilişkin olarak vergi incelemesi ve tarhiyatı yapılmasından muafiyet sağlıyor.
Şu kadar ki, defter ve belgelerin tevkif yoluyla ödenen verilerin ve KDV iadesi nedeniyle incelenmesi mümkündür.
SINIRI
VUK 353. madde hükümlerine aykırı hareket.
HANGİ VERGİ TÜRLERİ
- Gelir ve kurumlar vergisi
- KDV
- Gelir ve kurum stopaj
GELİR VE KURUMLAR VERGİSİNDE ASGARİ MATRAH VE UYGULANACAK VERGİ ORANLARI
- 2011-2015 vergilendirme dönemleri kapsamdadır.
- 2011 matrahını yüzde 35, sonraki her yıl matrahını 5 puan daha az olmak üzere 2015 matrahının yüzde 15 artırılması gerekiyor.
- Normalde artırılan oranlar üzerinden yüzde 20 vergi ödenmesi gerekiyor. Ancak, cari vergi borcu bulunmayan ve kanunun kesinleşmiş borçlar ve ihtilaflı alacaklar hükümlerinden yararlanmamış olanlar yüzde 15 vergiödeyerek artırımdan yararlanabilecekler.
- İlgili yıllar için beyanname vermemiş veya zarar beyan etmiş olanlar için kanunda asgari matrah tutarları belirlenmiştir. Bu tutarlar gelir vergisi mükellefleri bakımından;
– Bilanço esasına tabi olanlar için ayrı,
– İşletme hesabı ile ücret MSİ ve diğer kazançlar için ayrı,
– Basit usul için ayrı ve gayrimenkul sermaye iradı (kira gelirleri) için ayrı olmak üzere toplam 3 grup halindedir.
- Bilanço ve işletme esasına tabi olanlar için belirlenen asgari matrahlar arasında ve yıllara göre tam bir korelasyon yok. O nedenle bu mükellefler için kanunda belirlenen tutarları bilmek gerekiyor.
- Diğer mükellef grupları için bilanço esasına tabi olanlar ve serbest meslek kazanç erbabı için belirlenen asgari matrah tutarlarının;
– Basit usule tabi olanlar için 1/10’u,
– Gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için 1/5’i,
– Kurumlar vergisi mükellefleri için 2012-2014 yılları için küsuratlardan kaynaklanan yuvarlamalar hariç 2 katıdır.
- Bilanço esasına tabi olan ticari ve zirai kazanç mükellefleri ile serbest meslek erbabı için asgari matrah 2011 yılı için 14 bin, 2015 yılı için 18 bin 970 TL. Aradaki yıllar için asgari matrahlar arasında önceden olduğu gibi bir korelasyon yok. Bu nedenle her yıl için kanunda belirtilen asgari matrahları görmek lazım. Muhtemelen İdare bu artırımlar elektronik olarak yapılacağı için otomatik kontrol mekanizması yoluyla mükelleflerin mükellefiyet durumuna göre matrah artırımlarını doğru yapmalarını sağlayacaktır.
- İşe başlama veya işi terk gibi nedenlerle kıst dönem çalışanlar için asgari matrahın hesabında çalışılan ay sayısı dikkate alınır.
- Gayrimenkul sermaye iratları için belirlenen istisna tutarları dikkate alınmaz.
- Birden fazla gelir unsuru elde eden mükelleflerce, vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olunmaması için ilgili gelir unsuru itibarıyla ayrı ayrı matrah artırımı yapılması şarttır.
- Artırılan matrahlardan istisna ve indirimler ile geçmiş yıl zararları mahsup edilemez.
- Zarar beyan edenler matrah artırımında bulunurlarsa artırımda bulunulan yıllara ilişkin zararlarının yarısının 2016 ve sonraki yıllar kazançlarından indirim hakkını kullanamazlar.
- Tevkif yoluyla ödenmiş vergiler gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımı nedeniyle ödenecek vergilerden mahsup edilemez.